Home » Gespreksavond partnergeweld & femicide

Gespreksavond partnergeweld & femicide

Gespreksavond partnergeweld & femicide

22 maart 2024

Partnergeweld is zowel het fysiek, seksueel, psychisch als economisch geweld door partners en ex-partners. Het is een wijdverspreid maatschappelijk fenomeen en vindt plaats in alle lagen van de bevolking. Zo worden 1 op 5 vrouwen hiermee geconfronteerd. Toch wordt partnergeweld vaak gezien als iets dat gebeurt tussen vier muren, een privéprobleem waarmee noch de maatschappij, noch politie en/of justitie zich al te veel bemoeien. Nochtans heeft ie-de-reen recht op een veilige en stabiele thuisbasis, dat is een mensenrecht. Daarom ging VVVUUR in gesprek met advocate Natalie Aernoudts en enkele overlevers van partnergeweld.

V.: “wij zijn geen slachtoffers meer van partnergeweld, wij zitten hier, wij praten erover, wij weigeren ons nog langer te verstoppen, wij zijn overlevers”.

Op juridisch vlak is er een beetje beterschap. In oktober 2023 werd de kaderwet femicide gestemd waardoor er een definitie komt en dus registratie mogelijk wordt. Politie en magistraten worden beter opgeleid en het stalkingalarm wordt steeds verder uitgerold. We hebben de wet op het tijdelijk huisverbod. Maar er blijft nood aan een allesomvattende en inclusieve aanpak.

Aernoudts: “Aanwijzing van schuld wordt steeds vaker gebruikt om iemand in voorlopige hechtenis te krijgen. Er zijn hier (in Gent nvdr) magistraten die hier oor naar hebben en die dergelijke zaken niet zomaar laten passeren. Soms wacht ik wel even om te bellen tot de “juiste” onderzoeksrechter van dienst is. Justitie blijft in het algemeen nog steeds schromelijk in gebreke.”

Deze vrouwen vinden moeilijk de weg naar de hulpverlening, ze worden niet geloofd, is er sprake van victimblaming en victimshaming, of ze zijn bang voor hun leven of dat van hun kinderen. Ze kunnen nergens terecht en keren terug.

V. : “De politie zei: “heb je het niet zelf gezocht? Ik heb op den duur een klacht met burgerlijke partijstelling gedaan. Er zitten 25 PV’s in het dossier. Is het niet erg dat ik justitie moet betalen om iets te doen met de klachten? Vrienden geloofden me niet, ik heb geluk gehad dat ik toen mijn ouders had, mijn kinderen en die vrienden die mij wel geloofden. Ik heb mezelf moeten heruitvinden, opnieuw moeten opbouwen. Nu, twee jaar later ben ik er nog niet.”

A. : “Als er andere mensen zijn, zijn ze de ideale partner, de perfecte vader en ik ging daarin mee. Ik heb drie vluchtpogingen gedaan. De 2de keer ben ik teruggekeerd uit schrik voor het leven van mijn kind. Hij volgde haar naar school. Hij maakte al mijn geld op en controleerde elk aspect van mijn leven. Er stonden 14 camera’s, een app op mijn GSM, hij bracht mij naar mijn werk. Ik zat vier jaar lang in een gevangenis en eerst had ik het zelfs niet door. Ik was een vliegje in een web. Hij weet het feit dat hij mij sloeg aan trauma’s uit zijn jeugd en ik geloofde hem.”

A. : “We kunnen dit tegen niemand vertellen, ze hebben zoveel onbegrip. Ze denken dat wij zotte wijven zijn. Daarom is dit zo belangrijk om dit verhaal te kunnen vertellen.”

Vrouwen keren tot zes keer terug naar hun partner, grotendeels omwille van gebrekkige hulpverlening, financiële redenen, victimblaming en shaming en vooral angst. Gemiddeld 22 vrouwen per jaar, krijgen een artikel in de krant. Zij worden uiteindelijk slachtoffer van femicide. Voor de vrouwen die tijdig weg geraken, begint een lange lijdensweg. Als ze weg zijn, begint het eigenlijk pas.

V. : “Ik had hem door. De mishandeling was jarenlang vooral psychisch. Hij heeft mij twee keer een klap gegeven. De eerste keer diende ik geen klacht in. De tweede keer was ik sneller. Toen hij het huis verlaten had begon de miserie pas echt. Belaging, bellen midden in de nacht, voorbij mijn huis rijden, inbreken op mijn camera’s en domotica, mijn ouders bedreigen, mijn kinderen verbaal aanvallen, zelfs mijn vrienden. Het is nu meer dan twee jaar geleden, maar een paar weken terugkwam het voor de eerste keer voor op de correctionele rechtbank. Een uur voor de zitting kreeg ik een berichtje of ik de zaken niet wat kon “minimaliseren”. Ik heb daar weinig gezegd. ’s Avonds kreeg ik een sms met een middelvinger-emoji.”

A. : “Niemand helpt u. Van zodra ze het woord relatie horen, willen ze niet meer helpen. Op 14 maart ben ik gevlucht. Het heeft tot begin mei geduurd vooraleer ze hem verhoord hebben. Naar een vluchthuis kon ik niet want dan moest ik mijn honden achterlaten. Ik had al mijn andere dieren verkocht omdat ik niks meer had en wou mijn honden ook niet laten afpakken. Ik sliep niet wanneer ik wou, ik at niet wanneer en wat ik wou. Toen wij voor het eerst boodschappen gingen doen wist ik niet eens meer hoe ik dat moest doen, toen ik voor het eerst terug met de auto kon rijden heb ik geroepen tegen mijn dochter (12) wij zijn vrij, wij zijn vrij. Ik had niks meer, maar ik was vrij. Gelukkig kon ik toen terecht bij mijn oudste dochter en bij mijn vriendin.”

V. : “Ik vertelde deze zaken tegen mijn psycholoog. Hij vroeg of ik besefte dat ik niet veilig was. Ik besefte dat, maar ik wou mijn leven terug, mij niet langer verstoppen uit schrik.”

Veel politiemensen zijn niet voldoende opgeleid om met dergelijke zaken om te gaan. Als je geluk hebt krijg je een geëngageerde hulpverlener die tot het uiterste gaat. Jammer genoeg zijn die dun gezaaid, zeker op het platteland. Preventie van partnergeweld begint bij geëngageerde en goed opgeleide hulpverleners.

A. : “Ik heb nooit mijn eigen verhaal mogen vertellen, ik heb mij enkel moeten verdedigen. Want ik had een relatie met hem. Hij mocht daarom stelen en spullen kapot maken uit mijn huis. Ik heb hem één keer aangevallen met een boormachine en ik werd daarvoor verhoord. Deze zaak is nog niet geseponeerd, ik weet niet wat daarvan zal komen. Mijn klachten tegen hem zijn wel reeds geseponeerd. De politie had nochtans aan mijn dochter beloofd dat ze hem in de cel zouden steken. Ik kreeg van de politie het telefoonnummer van slachtofferhulp. Ze zeiden mij dat ik al mijn vragen moest opschrijven en dat ze mij binnen twee weken zou terugbellen. Ik was toen bang en in paniek en had hulp nodig, niet pas twee weken later. Ik heb geluk dat ik extravert ben, want andere vrouwen kunnen niet weg omdat ze niet zo mondig zijn.”

Advocate Natalie Aernoudts luisterde met ontzetting naar deze verhalen, maar gaf toe dat deze schering en inslag zijn. Zij had zelf ook een aantal schrijnende verhalen die wij jammer genoeg allemaal hebben kunnen lezen in de pers. Deze vrouwen hebben het niet overleefd. Ook al waren er voorafgaande signalen en zelfs klachten van extreem partnergeweld.

Zij raadt iedereen aan die hiermee te maken krijgt om onmiddellijk een advocaat in de arm te nemen die dan een onderzoeksrechter kan vorderen. “Klacht met burgerlijke partijstelling is jammer genoeg noodzakelijk, je kan via je familiale verzekering een gedeeltelijke terugbetaling krijgen. Ik blijf veel pro deo werk doen omdat ik die slachtoffers wil helpen, het kan niet dat mensen zonder geld niet kunnen geholpen worden, mijn tijd is jammer genoeg ook beperkt, daarom moeten we veel meer inzetten op preventie en dat kan alleen als er voldoende geëngageerde mensen zijn,” zo zegt Aernoudts.

A. : “Mij hebben ze gezegd dat ik beter afwacht tot ik voldoende bewijs heb. Ik heb een zeer koude advocate gehad, pro deo.”

V. : “Wij willen met ons verhaal andere vrouwen helpen. Je hebt maar één iemand nodig die je gelooft en die volledig voor je gaat. Die steun voor mekaar is zo belangrijk.”

Jammer genoeg worden deze daders momenteel onvoldoende gestraft of gaat het te traag. Ondertussen maken ze nieuwe slachtoffers, wat ook blijkt uit de verhalen van deze overlevers.

VVVUUR nationaal en haar afdeling in Gent zijn deze moedige vrouwen ongelofelijk dankbaar dat ze “hun” verhaal met ons wilden delen.

Vicky Van Hyfte, inhoudelijk medewerker van VVVUUR vat samen: “Als burger die niet actief is in de hulpverlening, de zorg, politie of justitie kan je één belangrijke zaak doen. Luister naar die vrouwen, maar bovenal, geloof hen, geloofhun verhaal, steun hen, wees een vriend (in). Onze boodschap is duidelijk: kijk niet langer weg want je kan er een mensenleven mee redden!”

VVVUUR vindt het belangrijk om vrouwen te laten getuigen. Maar al te vaak wordt er in zaken die vooral vrouwen aangaan, zoals pakweg abortus, over hun hoofden beslist. Er worden commissies opgericht, data verzameld, expertenrapporten opgesteld, maar de vrouw die het overkomt, wordt vergeten. Via haar activiteiten heeft VVVUUR deze vrouwen een platform zodat ze gehoord worden.