Vandaag is het Dag van Europa. 68 jaar geleden, op 9 mei 1950, legde de Franse minister Robert Schuman een voor Europa heel belangrijke verklaring af: het eerste initiatief van samenwerking in naoorlogs Europa. Het startschot van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal, die in 1952 effectief tot stand kwam. Wat startte als een gemeenschap om een Duits-Franse oorlog onmogelijk te maken, groeide later uit tot de Europese Unie die we vandaag de dag kennen. Een Unie van economische en politieke samenwerking, maar ook één van waarden en normen.

9 mei is daarom een dag om te vieren, maar ook een dag om stil te staan bij wat nog beter kan. Wij, vrouwen, mannen en kinderen mogen het dan wel beter hebben dan toen, anderen hebben het nog steeds verdomd moeilijk. Zo ook kinderen die na een vreselijke tocht vanuit hun thuisland in Europa aankomen, op zoek naar een beter leven.

Hoe kan dit in Europa gebeuren, vroeg ik me af? Waar zijn al die kinderen? Wat is er met hen gebeurd? Niemand die het wist.

In 2016 bracht Europol aan het licht dat 10.000 niet-begeleide minderjarige vluchtelingen vermist waren. Een cijfer dat als een schokgolf door Europa ging. Het moment dat ook voor mij een echte ‘eyeopener’ was en blijft. Hoe kan dit in Europa gebeuren, vroeg ik me af? Waar zijn al die kinderen? Wat is er met hen gebeurd? Niemand die het wist. Dus besloot ik om van hun lot mijn prioriteit te maken. Zo ging ik eerst te rade bij Brian Donald, Stafchef van Europol. Hij vertelde me dat de kinderen in het beste geval naar een ander land zijn gegaan en daar bij familie verbleven. Maar daar voegde hij aan toe dat anderen gebruikt werden voor kinderarbeid of prostitutie, of gewoonweg gedood voor hun organen. En eigenlijk wisten ze gewoon niet waar en bij wie die kinderen waren en wat ze deden. Toen ik hem vroeg wat ik zelf kon doen, zei hij: ‘create awareness’, creëer bewustzijn! Daarom ging ik zelf op zoek naar verhalen, antwoorden en waar mogelijk oplossingen.

Ik bezocht Belgische asielcentra en sprak met voogden. Ik ging naar de vluchtelingenkampen in Duinkerke en Calais waar ik verschillende kinderen ontmoette en zag hoe ze rondliepen in erbarmelijke omstandigheden. Ik sprak ook met Heidi De Pauw (Child Focus), Catherine De Bolle (Europol) en Vĕra Jourová (Europese Commissie). Vanuit hun eigen ervaring legden ze mij hun visie uit, de uitdagingen, problemen en mogelijke oplossingen die zij zien. Ik maakte er een boek over: “Waar zijn ze?”.  Want hun lot laat mij niet los.

Hun lot laat mij niet los.

Ook in België verdwijnen niet-begeleide minderjarige vluchtelingen en de laatste cijfers zijn niet van de minste. Child Focus kreeg, in 2017, 124 nieuwe meldingen en de Dienst Voogdij heeft het over 618 verdwijningen. Bovendien zijn deze cijfers maar het topje van de ijsberg. Veel verdwijningen worden niet of laat gemeld en we weten zelf niet goed hoeveel minderjarige vluchtelingen er precies in Europa aankomen, laat staan verdwijnen.

Om ervoor te zorgen dat deze kinderen niet vermist raken, hebben we nog heel wat werk voor de boeg. Zo moeten we beginnen met deze kinderen zo snel mogelijk op een kindvriendelijk manier te registreren, met vingerafdrukken en foto’s, maar ook te informeren, liefst op kindermaat. Bovendien moet er voor elk kind menswaardige opvang voorzien zijn en een voogd worden aangeduid. De asiel -en gezinsherenigingen moeten sneller. Dublin moet hervormd worden om de druk bij de landen aan de grens weg te halen. En, heel belangrijk, de netwerken van mensensmokkel en -handel moeten keihard aangepakt worden.

Samen, zowel op lokaal, nationaal als Europees vlak moeten we ervoor zorgen dat deze maatregelen daadwerkelijk genomen worden. De dag van Europa is een dag om te vieren maar ook een dag om stil te staan bij het lot van de 10 000 niet-begeleide minderjarigen op de vlucht. Want hoewel er stilaan meer bewustzijn is, hebben we in Europa nog geen bergen verzet.

De dag van Europa is een dag om te vieren maar ook een dag om stil te staan bij het lot van de 10 000 niet-begeleide minderjarigen op de vlucht. Want hoewel er stilaan meer bewustzijn is, hebben we in Europa nog geen bergen verzet.

Graag meer lezen? Mail jouw adres naar hilde@vautmans.eu en ontvang een gratis exemplaar.