In de Verenigde Staten is een document gelekt waaruit blijkt dat het Amerikaanse Hooggerechtshof er voorstander van is om de abortuswet te schrappen. Nu is het recht op abortus ingeschreven in de grondwet, wat betekent dat individuele staten abortus niet zomaar kunnen verbieden en strafbaar maken. Als de abortuswet geschrapt wordt door conservatieve Amerikaanse Hooggerechtshof worden duizenden vrouwen weer gedwongen om op een onveilige en illegale manier aan zwangerschapsonderbreking te doen. 

Ruth Bader Ginsberg, de in 2020 overleden rechter aan het hooggerechtshof, had het nochtans lang voor haar dood voorspeld. Zij was pro-abortus maar vreesde dat de wet van 1992 er zo snel doorgedrukt was zodat er geen tijd was om een draagvlak te creëren bij de bevolking. “Fight for the things that you care about, but do it in a way that will lead others to join you”. Tevens minimaliseerde ze het belang van Roe vs Wade inzake het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw. “The emphasis must be not on the right to abortion but on the right to privacy and reproductive control”.

Voor haar ging abortus in de eerste plaats over gelijkheid. Rijke vrouwen kunnen het zich immers permitteren om naar een andere staat of een ander land te reizen om daar hun zwangerschap te laten beëindigen.

Wat RBG voorspelde, gebeurde. Waar onder Bill Clinton een pro-abortus visie noodzakelijk was om benoemd te worden tot het Hooggerechtshof hebben conservatieve republikeinse presidenten ontslagnemende en overleden rechters vervangen door rechters die duidelijk anti-abortus zijn. Dus nu staat Roe vs Wade, de basis van de abortuswetgeving, zwaar onder druk. De kans bestaat dat arme vrouwen uit zuidelijke staten niet langer een ongewenste zwangerschap zullen kunnen beëindigen. Deze wetten, gestemd en ingevoerd door blanke mannen, fnuiken het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw.

In België duurde het 20 jaar vooraleer abortus uit de strafwet werd gehaald. De strijd van Liberale Vrouwen zoals Lucienne Herman – Michielsen, Annemie Neyts en Jeannine Leduc bestond er die eerste jaren vooral in om een draagvlak te creëren bij vrouwen in de steden en op het platteland. Hun lezingen over abortus werden druk bijgewoond, ook door vrouwen uit eerder conservatief katholieke middens. Door dit draagvlak kon in 1990 de wet gestemd worden, weliswaar met een wisselmeerderheid. De liberalen zijn daardoor de erfdragers van de abortuswetgeving. Het is aan ons om deze thema’s op de agenda te houden. De abortuswetgeving staat in België niet onder druk, maar de wetgeving is ondertussen 32 jaar oud de wetgeving dient geactualiseerd en uitgebreid te worden. Wij beseffen dat dit een werk van lange adem is maar wij hopen dat n.a.v. de gebeurtenissen in de V.S. het debat ook hier kan starten.

Wij leggen alvast een aantal mogelijke pistes op tafel: afschaffen van de wachttijd van 5 dagen, afgifte van de abortuspil (tot 9 weken) door de huisarts en mogelijkheid om de tweede pil mee te nemen naar huis en een uitbreiding van de termijn tot 18 weken. Uiteraard onder begeleiding van de huisarts/gynaecoloog en met goede informatie over de mogelijkheden van anticonceptie en de alternatieven van geboorte – en ouderschapsplanning. Net zoals Ruth Bader Ginsberg zijn we ervan overtuigd dat abortuswetgeving gaat over gelijke rechten en over zelfbeschikking van vrouwen. Vrouwen moeten zelf kunnen beslissen of ze een zwangerschap vervolledigen of niet. Haar reden om te kiezen voor een onderbreking zijn in dat opzicht niet belangrijk en behoren tot de persoonlijke levenssfeer. We moeten het daarom niet te veel beperken. Kiezen voor een zwangerschapsonderbreking is al moeilijk genoeg, geen enkele vrouw gaat daar lichtzinnig mee om. Laten we daarom wat meer vertrouwen hebben.

“Abortion rights are about equality, restrictions on abortion about the forever story to treat women as second-class citizens. Her mark is in the jurisprudence, it’s on our protest posters, and it’s in our hearts.” – Ruth Bader Ginsberg