Wij zullen niet de enige zijn die reageren op de biecht die Johan Derksen deed in de Nederlands talkshow ‘Vandaag Inside’ en dat is maar goed ook.

Ook wij zijn geshockeerd over het gemak waarmee het verhaal verteld werd als een grappige anekdote om aan te tonen dat de tijdsgeest inzake seksueel overschrijdend gedrag en seksueel geweld veranderd is.

Reageren op het feit dat een TV-presentator ontslag neemt omdat hij beschuldigd wordt van aanranding door dergelijk verhaal te vertellen is ook gewoon minimaliseren van seksueel overschrijdend gedrag door mensen in een machtspositie. Een veranderde tijdsgeest aangrijpen om een verkrachting goed te praten is zeer goedkoop, maar is iets wat we laatste tijd wel vaker zien. De advocaat van Bart De Pauw stelde bij de veroordeling ook dat hij “het slachtoffer geworden was van een veranderde tijdsgeest”. Wat ons betreft is er helemaal niks veranderd. Een verkrachting was 50 jaar geleden ook een verkrachting (zelfs 150 jaar geleden was een verkrachting gewoon een verkrachting). Wat wél veranderd is, gelukkig maar, is hoe de wetgever ertegenaan kijkt.

In het allereerste Burgerlijke wetboek van 1867 werd verkrachting al strafbaar gesteld maar er werd niet gedefinieerd wat verkrachting exact was. Er was op dat moment een grote consensus over wat een verkrachting inhield dus liet men het na om dit te beschrijven.

Zal met opsluiting gestraft worden, alwie de misdaad van verkrachting zal hebben bedreven, hetzij bij middel van gewelddaden of erge bedreigingen, hetzij door list, hetzij met eenen persoon te misbruiken, die ten gevolge van ziekte, door ontsteltenis zijner vermogens of uit alle andere toevallige oorzaak, het gebruik zijner zinnen had verloren, of van dezelve, door eenige arglist was beroofd geweest”. (Art. 375, lid 1 Belgisch Strafwetboek van 1867)

In 1867 zou de penetratie met een kaars dus hoogstwaarschijnlijk niet strafbaar geweest zijn bij ontstentenis van een duidelijke definiëring van wat verkrachting inhield. We leven niet meer in de 19^de eeuw. De maatschappelijke visie op wat verkrachting is, veranderde reeds in de tweede helft van de 20^ste eeuw. De grote ommekeer kwam er met de verkrachtingswet van 1989.

Verkrachting is elke daad van seksuele penetratie van welke aard en met welk middel ook, gepleegd op een persoon die daar niet in toestemt. Toestemming is er met name niet wanneer de daad is opgedrongen door middel van geweld, dwang of list of mogelijk is gemaakt door een onvolwaardigheid of een lichamelijk of een geestelijk gebrek van het slachtoffer.” (Art. 1 Wet van 4 juli 1989 tot wijziging van sommige bepalingen betreffende het misdrijf verkrachting)

We kunnen dus gerust stellen dat ook in de jaren ’70 er al een bewustzijn was binnen de samenleving over hoe we met mekaar omgaan op seksueel vlak, ook al was verkrachting nog niet ruim gedefinieerd in de wet. Stellen dat verkrachting niet strafbaar was en dat er toen ‘veel meer mocht’ duidt op een karakterieel gebrek van betrokkenen om een situatie juist in te schatten. Onze vaders en grootvaders groeiden ook op in de jaren ’60 en ’70 en voor hen was het wel duidelijk hoe je met een vrouw omgaat.

Het grote verschil is dat vrouwen niet langer zwijgen wanneer hen dergelijk seksueel geweld overkomt. Dit is een goede evolutie die nog maar een paar jaar aan de gang is en die wij uiteraard toejuichen. Vrouwen mogen niet langer zwijgen maar spreken is, ondanks deze evolutie, nog altijd niet makkelijk.

Getuige de reactie van de gesprekspartners van Johan Derksen. Het verhaal was voor miljoenen vrouwen niet grappig maar er zat geen enkele vrouw aan de tafel. Deze boys club lachte smakelijk met het verhaal en deed er zelfs een schepje bovenop. Deze jongens hadden duidelijk de impact onderschat dus heeft Johan Derksen gisteren zijn verhaal aangepast. Van penetratie is nu geen sprake meer. Het simpele feit dat hij zijn daden tracht te minimaliseren tot een kwajongensstreek is bijzonder kwalijk voor alle vrouwen die zoiets mee maken. Alweer een televisiester die duidelijk blijk geeft van een afwijkend normbesef.

Jammer genoeg zijn er nog steeds mannen én vrouwen die meesurfen op deze trend. Was dit verhaal verteld geweest door het slachtoffer had een deel van de goegemeente staan roepen dat ze woke was en een dronken slet die er maar vroeger iets over had moeten zeggen. Nu de dader het verhaal vertelt wordt het afgedaan als een grap. Het is goed dat er vele verontwaardigde reacties zijn. Jammer genoeg staat er tegenover elke veroordeling van de uitspraken een vergoelijking van de uitspraken. Hier moeten we tegen blijven vechten. Wij hopen op een gepaste straf. Een straf die stamt vanuit de tijd dat verkrachting niet strafbaar was, de schandpaal bijvoorbeeld.