“Je leest het in de kranten: het avondland is moe. Veel mensen leggen verslagen de handen in hun schoot. ‘De politiek is te groot geworden,’ zuchten ze, ‘we zijn alle grip kwijt,’ Met dit boek wil Rik Pinxten al deze wanhopigen, ontmoedigden en gedemoraliseerden een hart onder de riem steken, want hij ziet alternatieven.”  

Onder liberalen zal je natuurlijk geen wanhopigen , ontmoedigden en gedemoraliseerden aantreffen, maar voor alle anderen biedt Vlaanderens befaamdste antropoloog een dicht-bij-huis laagdrempelig een naar eigen zeggen positief antwoord. Dat antwoord moet mensen uit de lethargie halen waar ze na de bankencrisis in bleven haperen, hierin gesterkt door Leterme, die echt als premier zei dat je het wantrouwen moet laten regeren, en niét het vertrouwen. Een klassieke en pessimistische conservatieve stelling, waar zowel sossen als liberalen de kriebels van krijgen.

Vertrouwen

De Mens Nu, humanistische sterkhouder en klassieke verbinder tussen blauw en rood, bracht Rik Pinxten aan tafel met de burgerbeweging BRAL en moderator Karel Van Dinter voor een boekvoorstelling in de Brusselse literaire tempel Passa Porta.
En daar viel meteen de opmerking dat het boek eindigt met de frase “een wereld met herwonnen vertrouwen”, wat de titel “Het nieuwe vertrouwen” geleverd heeft, maar verder komt het woord vertrouwen niet één keer voor … dus wààr zit ‘m dat vertrouwen dan in ? De auteur kan maar monkelen dat hij zelf eerder wantrouwen heeft tegenover de politiek maar volle vertrouwen in de kracht van mensen die zélf de kaart van een meer medemenselijke en natuurvriendelijke wereld trekken. ‘Het verbindend verhaal zoeken’ in plaats van uit te gaan van verdeling en hokjesdenken, is misschien nog meer een sleutelterm dan dat ‘nieuwe vertrouwen’. Als politiek noch economie hoop geven, mogen mensen niet denken dat ze zelf niets vermogen, maar kunnen ze los van de grote pistes eigen kleine pistes gaan schaatsen.

Vertelselkes

De auteur ziet dat al gebeuren, en wil het versterken door voorbeelden te geven, en herkenbare situaties aan te reiken. Daartoe voert hij een fictief gezin op die in cursief hun levenswandel en hun geleefd-worden mogen ventileren, om later in het boek te komen tot aha-verbinding met elkaar en met hun buren, al is het maar om samen een moestuin-project op te zetten.

Door de maag
De weg van vertrouwen en verandering gaat door de maag, moet de auteur gedacht hebben. Wat is iets dat iédereen bezighoudt, en waar je kan proberen zélf controle over te krijgen. Juist: voedsel. “Eeuwenlang een zaak tussen lokale groepen en families,” stelt de auteur, “Wordt het geen tijd onze dagelijkse kost uit handen van de agro-industrie te trekken?”  De auteur was een van de early-adopters van de “think global, act local” gedachte, en heeft hier een eerbare poging gedaan om dat zeer laagdrempelig kaan een concrete insteek te vertalen, voor dié mensen die eerder tot de late-adopters behoren. Dat is meteen ook de grote verdienste van dit boek dat hinkstapt tussen een economische kritiek en een antropologische benadering van de huidige identiteitscrisis. Waar het mangelt is in de gemiste kans om ook het verbindend verhaal tussen rechts en links hier mee in te steken, wat écht wel mogelijk is. Maar dan moet je niet alleen (Hannah Arendt-gewijs) het begrippenkader over links/rechts, recht/voorrecht, universeel/relatief even in context van het verbindend denken en het nieuwe vertrouwen duidelijk omschrijven, maar dat ook durven en willen toepassen op de al te kwistig gehanteerde en lege term ‘neoliberalisme’.

Aviva Dierckx

 

BOEKBESPREKING – Verschenen in “Het Volksbelang” van LVV
“Het nieuwe vertrouwen” van Rik Pinxten
Uitgeverij EPO
ISBN 978946267192-4