The Guardian noemde haar de nieuwe John Maynard Keynes, en je hoort ook zeggen dat ze een leesbare Piketty is. Beide stellingen zijn onwaar. Maar econoom Kate Raworth heeft met “Donut Economie – in zeven stappen naar een economie voor de 21^e eeuw” een bestseller geschreven en een hype gecreëerd.

 

De nieuwste economische guru Kate Raworth is Keynes noch Hayek, ze is niet links
en niet rechts, en zelfs niet helemaal puur economisch. Het is waar dat haar
boek, in tegenstelling tot dat van Pïketty, van eerste tot laatste letter
leesbaar is. Maar in tegenstelling tot het zijne is het niet geschreven àls een
economisch werk met cijfers en onderbouwingen. Het hare komt vanuit de buik,
het is emo-economie.

In Donut
Economie pleit de Britse Kate Raworth dat de mainstream economische modellen
niet geschikt zijn voor dit tijdssegment, en stelt daar tegenover een eco-vrouwelijke
economie voor de 21e eeuw. Dat legt ze uit met de tekening van een donut.

Beeld van een donut
Een kleine cirkel binnen een grote cirkel.  De ‘eetbare’ donut, het stuk tussen de getekende cirkels, is waar we willen zijn met de mensheid, de veilige en eerlijke haven. Het gat in de donut symboliseert armoede en tekorten die in de wereld bestaan. Wat aan de ander kant buiten de grootste cirkel valt, dat is de bovengrens waar we geen teen in kunnen zetten zonder de wereld uit te putten (milieuvervuiling,…).

Het model
Kate Raworth gebruikt zeven klassieke elementen uit het economisch denken (de markt, het marktevenwicht, de exponentiële groei …)  om die te voorzien van een andere insteek. De nadruk op het BBP en eeuwige groei moet het ontgelden als verouderd concept.  Voor haar dienen twee toetsstenen toegevoegd aan ieder economisch denken : een ecologische agenda en een minimale sociale rechtvaardigheidsopdracht. Het ene een plafond, het andere een drempel.  De drempels waar we volgens haar over moeten en het plafond waar we niet voorbij mogen, zijn doorslagjes van de de Milleniumdoelstellingen van de VN, waar Raworth nog voor gewerkt heeft.
Het is een pleidooi voor circulaire economie, zoveel is zeker. En ook voor redistributie. Niet alleen van inkomen, want het idee van basisinkomen is voor haar geen duurzame oplossing, zij meent dat ook de welvaart moet herverdeeld raken, en dan heeft ze het bijvoorbeeld over land.

Been there, not yet done that
Sommigen zeggen dat haar stellingen radicaal zijn. Nou… Uiteindelijk komt het toch weer neer op “terug naar markt + staat”. Misschien daarom dat niet zozeer groene dan wel conservatieve politici het lijken te omarmen.

Niets is nieuw. Raworth haalt inspiratie bij vrouwelijke duurzaamheidsdenkers uit de jaren 70 en 80. Donella Meadows bijvoorbeeld, een van auteurs  van ‘de grenzen aan de groei’ uit 1972.  Ze neemt stukjes van hun ideeën om ze in haar eigen frame te passen. Dat is prima om aan te geven dat die ideeën nog steeds fris zijn en dat het misschien pas nù is dat de geesten er meer rijp voor zijn, maar het is wat kort door de bocht als het voorgesteld wordt alsof er sindsdien niet meer nagedacht werd, geen nieuwe inzichten ontwikkeld.
“Het gaat niet om het ik en nu, maar om het wij en later,” zegt Balkenende, die grote fan is. Maar liberalen zien het minder beperkend: het moet wel degelijk blijven gaan om ik en nu, zonder het totaalplaatje van wij en later uit het oog te verliezen.
Al bij al een boek dat, hoewel het oude ideeën nieuw verpakt en anders samen schikt, belangrijke lectuur biedt, omdat het aanzet om breder over economie na te denken dan we op dit moment doen, en omdat het de stelling aanhangt dat economie te belangrijk is om haar enkel aan de economen over te laten. Daardoor kunnen wij Raworth haar eerder retorische pleidooi wel vergeven.

Aviva Dierckx
eerder verschenen in Volksbelang

“Donut Economie” van Kate Raworth  uitgeverij Nieuw Amsterdam, 352 blz. ISBN 9789046823187